Vestingwerken uit de periode van de Barokke

In 1780 kocht de keizerlijke kamer een deel van het landgoed Smiřice met het dorp Ples op, en op 3 oktober zelfde jaar werd op de plaats van de toekomstige Jaroměř-poort in aanwezigheid van keizer Josef II. de eerste steen van een militaire bastionvesting gelegd. De vesting is in 1780 - 1787 gebouwd boven de samenloop van de Elbe en Metuje, volgens het plan van de Franse civiel ingenieur Duhamel de Querlonde. Het wapenhuis, hospitaal, de commandopost, kazerne en andere militaire gebouwen werden in de daaropvolgende jaren uitgebreid met burgerlijke huizen, steeds gebouwd volgens een streng reglement. Het sterkste “wapen” van de keizerlijke vesting, in 1793 naar haar stichter keizer Josef genoemd (Josefov), was een uitgebreid ondergronds verdedigingssysteem, dat in totaal 45 kilometers gangen telde. Het vestingwerk Josefov behoort tot de belangrijkste monumenten van militaire architectuur en vestingkunde van de 18e eeuw in Tsjechië.

Daar Oost-Bohemen in de toenmalige Oostenrijk-Hongarije een strategische ligging dicht bij de grens van het keizerrijk had, zocht het keizerlijke leger een goede plaats voor het bouwen van nog een ander groot vestingwerk en kazernes. De keuze viel op Hradec Králové, dat zodoende tegen het einde van de 18e eeuw tot een militaire vesting werd verbouwd. De verbouwing duurde vijfentwintig jaar lang en heeft de stad en de omgeving volledig veranderd. Waar de wallen kwamen, zijn huizen gesloopt, net als grote voorsteden die buiten de vestingmuren kwamen te liggen. Het vestingwerk maakte een ring van wallen en vooruitgeplaatste bastions rondom de oude stad. Binnen de versterking werden kazernes, kruitmagazijnen, gebouwen voor bevelhebbers en dergelijke gebouwd. De vestingwerken van toen bestonden uit tientallen meters brede, van aarde gebouwde wallen en schansen, aan de zijkanten versterkt met muren van bouwstenen. Mochten de wallen beschoten worden door de vijand, dan zou het zeer lang duren, voordat de kanonnen deze massieve wallen zouden vernielen om een opening te kunnen maken voor een aanval door soldaten. Ondanks het feit dat dit vestingwerk na de voltooiing in 1789 een uitstekend technisch bouwwerk was, nam de betekenis ervan constant af. Hoe waardeloos het geworden was, bleek definitief tijdens de grootste veldslag van de Pruisisch-Oostenrijkse Oorlog in 1866, toen de aanvallende Pruisische legers de sterke vesting van Hradec Králové ontweken en de beslissende strijd een paar kilometers verderop bij Sadová en Chlum plaatsvond. De functie van Hradec Králové als vestingstad werd zinloos. Maar het duurde nog een lange veertien jaar voordat de onderhandelingen over de sloop van de wallen en de opheffing van de vesting begonnen. De schansen stonden steeds meer de vooruitgang en groei van de stad in de weg. Nadat ingewikkelde besprekingen plaatsvonden, waarbij het Keizerlijk en Koninklijk leger eiste dat het slopen en ruimen van de vestingmuren door de stad verzorgd zou worden en tevens de opgeheven objecten aan het leger zou moeten vergoeden, werd in 1894 eindelijk overeenstemming bereikt en men begon feestelijk met de sloop.

Vestingstad Josefov

De bijzondere rondleiding door een ondergronds labyrint is een ware toeristische trekpleister. De aparte sfeer wordt onderstreept door de verlichting met kaarsen. Er zijn ook enkele andere ruimten in de kazematten te zien en vooral ook het lapidarium met barokke beeldhouwwerken van M. Braun.

www.pevnostjosefov.wz.cz

Gewest Hradec Králové